Kilka rad jak zachować się w czasach kryzysu?

Od kilku lat wielu ekspertów ostrzega Nas przed nadciągającym, globalnym kryzysem. Nie jest istotne jakim słowem jest to opisywane. Jedyni mówią kryzys, inni recesja czy jeszcze inni spowolnienie.

Większość z nich, i słusznie opiera swoje opinie między innymi na rekordowych poziomach długu publicznego i prywatnego, ultra niskich stopach procentowych, nadmiernych wydatkach publicznych i ogromnej bańce mieszkaniowej w wielu krajach, która czasami przypomina tą z 2008 roku.

W obecnych czasach możliwe załamanie globalne potęguje dodatkowo epidemia COVID19, która już zaczyna zbierać swoje bezpośrednie żniwo w postaci chorych i zgonów ale również poprzez hamowanie gospodarki w wielu branżach. Na początek wyjaśnijmy sobie, że zjawisko kryzysu gospodarczego jest czymś naturalnym w gospodarce. Nie próbuję rozważać jego powodów w tym momencie oraz słuszności. Kryzysy występują co jakiś czas i są zjawiskiem powtarzalnym.

W tym poradniku zebrałem szereg interesujących pomysłów na to jak powinien zachować się w czasie kryzysu przeciętny Kowalski.

Ten poradnik nie ma na celu wywoływanie paniki w Tobie a jedynie spowodowanie refleksji i zachęcenie do działania, które znacząco może obniżyć negatywne skutki każdego załamania gospodarczego czy kryzysu.

Głównymi objawami każdego spowolnienia gospodarczego, mam na myśli globalny kryzys jest stres finansowy powodowany u wielu osób wzrostem długu, utratą dochodów, bezrobociem lub utratą majątku. Takie sytuacje każdorazowo doprowadzają do pewnego, czasowego spustoszenia społecznego, stagnacji, pesymizmu. Te z kolei prowadzą do: problemów zdrowotnych takich jak stres, lęk i depresja, nadużywanie środków odurzających, alkoholizm, przemoc w rodzinie, rozpad związków.

Według wielu badań podczas wielkich kryzysów gospodarczych i bezpośrednio po ich ustąpieniu zaobserwowano wyraźny wzrost wskaźnika samobójstw, szczególnie w krajach europejskich i USA. To w tych państwach ciężko pogodzić się z sytuacją ludziom, którzy utracili czasami majątki gromadzone przez wiele dekad. W tym momencie wspomnę, może się ze mną zgodzisz, że jest to pięta achillesowa Naszego systemu edukacji, który w jakikolwiek sposób nie przygotowuje młodych ludzi na możliwe i okresowe zjawisko kryzysu. Nie tłumaczy, że jest ono czymś naturalnym. Po prostu jesteśmy wiecznie uczeni, że wszystko rośnie ale nikt nie wspomina, że żadne drzewo nie rośnie do nieba a wszelkie procesy na świecie i w naturze są jedną sinusoidą. Mają swoje wzrosty i spadki.

Reasumując, to Ty musisz ostatecznie przyjąć odpowiedzialność za siebie, swoich bliskich i Waszą sytuację ekonomiczną. Nie możesz polegać na rządzie, bo żaden rząd Cię nie uratuje.

Więc co Ty możesz zacząć robić już teraz, jak możesz się przygotować a nawet jak możesz również wykorzystać ewentualny kryzys na swoją korzyść?

Krok 1: Wykorzystaj historię

Najlepszą radą jaką mogę Ci teraz dać będzie powiedzenie „miej nadzieję na najlepsze, ale przygotuj się na najgorsze”. W Polsce tak naprawdę od blisko 3 dekad nie odczuliśmy większego kryzysu czy spowolnienia gospodarczego. Nawet ostatni kryzys finansowy z 2008 roku obszedł się z Nami jakoś delikatnie, stąd większość Polaków nie ma pojęcia, jak złe warunki ekonomiczne mogą Nas dotknąć w nadchodzącym kryzysie gospodarczym.

Studiowanie tego, co miało miejsce w poprzednich kryzysach gospodarczych, takich jak depresja USA w 1921 r., Wielka Depresja w 1929 r. czy kryzys w 2008 roku na rynkach światowych prawdopodobnie będą najlepszym przewodnikiem po tym, jak zrozumieć nadchodzący kryzys, jak nieprzygotowani ludzie cierpieli, a także jak najlepiej przygotować się, przeżyć, zidentyfikować szanse i skorzystać z ewentualnych możliwości, które w końcu się pojawią jak po każdym kryzysie.

Krok 2: Skoncentruj się na osobistych przepływach pieniężnych

Jednym z kluczowych czynników decydujących o tym, kto będzie najlepiej umiał poradzić sobie z nadchodzącą ekonomiczną zapaścią, będą ci, którzy dobrze zarządzają swoimi pieniędzmi.

Już dziś podejmij wszelkie kroki w celu poprawy przepływu środków pieniężnych, odłóż trochę pieniędzy na boku, stwórz “poduszkę bezpieczeństwa finansowego” aby poradzić sobie z potencjalnymi problemami w przyszłości i zmniejszyć ryzyko znacznych zmian w tych przepływach, takich jak nagły wzrost stóp procentowych lub niespodziewana utrata dochodów.

Jednym z najlepszych sposobów na poprawę przepływów pieniężnych jest uproszczenie stylu życia. Może to obejmować: ograniczenie niepotrzebnych wydatków, uczynienie domu samowystarczalnym za pomocą odnawialnych źródeł energii lub znalezienie tańszych zamienników bieżących usług czy produktów, na przykład ćwiczeń w miejscowym parku zamiast chodzenia na siłownię, rezygnacja z drogich pakietów TV, obniżenie abonamentu na niższy za Internet, telefon komórkowy czy przejście na płatności prepaid.

Krok 3: Ograniczaj swoje długi

Wiele gospodarstw domowych jest nadmiernie zadłużonych finansowo, angażując się w nadmierny dług osobisty i niezrównoważony styl życia.

Dług zawsze jest problemem, niezależnie aktualnej sytuacji gospodarczej. Największym jest wtedy gdy nadchodzi recesja a Ty możesz być narażony na utratę dochodów.

Pozbądź się każdego, możliwego długu już teraz.

Spłać swoje wszystkie karty kredytowe, jeśli musisz pozostaw tylko jedną a resztę potnij i dezaktywuj. Im więcej możesz wyeliminować długów teraz, tym mniej zobowiązań będziesz mieć w trudnych chwilach. Dzięki temu ewentualna utrata pracy stanie się o wiele mniej nieprzyjemna.

Jeśli nie możesz spłacić wszystkich swoich długów, postaraj się spłacić ich jak najwięcej. To się opłaci tak czy inaczej.

Krok 4: Pozbądź się zbędnych przedmiotów

Naucz się życia bardziej minimalistycznego. Czy musisz mieć dwa lub więcej samochody, czy musisz mieć w domu kilka komputerów czy konsoli do gier, czy w każdym pokoju misi być telewizor? Przejrzyj z członkami swojej rodziny wszystkie ruchomości w gospodarstwie domowy. Zastanówcie się co można spieniężyć a uzyskane w ten sposób środki przeznaczyć np. na szybszą spłatę wysoko oprocentowanych pożyczek i kart kredytowych.

Zajrzyj do garażu, piwnicy i na strych. Gwarantuję Ci, że znajdziecie wiele przedmiotów, które nie koniecznie będą wykorzystywane a tym samym mogą się jeszcze przydać komuś innemu, kto również skorzysta nabywając je za niższą cenę.

Krok 5: Zweryfikuj swoje plany inwestycyjne

Nie mówię, że teraz masz usiąść i czekać na kryzys. Zastanów się jednak czy warto obecnie podejmować pewne działania i realizować swoje wszystkie plany. Jeśli zamierzałeś kupić większe mieszkanie, z droższym czynszem lub wybudować dom to zastanów się czy nie warto odłożyć tych planów na później. Będzie to tym bardziej uzasadnione jeśli miałbyś zapożyczyć się  w banku na ten cel na wiele lat. Ceny nieruchomości dziś są wywindowane jak nigdy dotąd. To nie jest najlepszy czas na taką inwestycję. To samo dotyczy nabycia nowego samochodu. Jeśli obecny jest jeszcze w dobrym stanie technicznym i nie musisz spłacać za niego kredytu to również przemyśl czy warto go zmieniać.

Jeden z najbogatszych ludzi na świecie Warren Buffett nadal mieszka w domu, który kupił za 31 500 $ niemal 60 lat temu. Czy Ty jesteś od niego bogatszy?

 

Krok 6: Trzymaj dobre pieniądze

Bez względu na to, ile oszczędności posiadasz,  musisz się upewnić, że posiadane pieniądze są w stanie zachować siłę nabywczą, aby pieniądze mogły zostać wymienione na taką samą ilość towarów i usług, niezależnie od warunków ekonomicznych i sytuacji gospodarczej.

W nadchodzącym kryzysie gospodarczym, jeśli rząd i Bank Centralny będą dążyć do dalszego zwiększania podaży złotówki (tj. Pieniędzy i kredytów), na przykład poprzez dodruk pieniądza do systemu finansowego, obniżenie stóp procentowych i złagodzenie ilościowe, może to spowodować znaczącą utratę siły nabywczej złotego, a nawet niekontrolowaną inflację nie mówiąc już o możliwej hiperinflacji. Mogą zostać wprowadzone restrykcje ilościowe co do wypłat pieniędzy z bankomatów a niektóre banki mogą upaść, tym samym trzymane tam oszczędności. Pamiętaj, że w europejskim systemie bankowym gwarancją objęte są oszczędności do kwoty 100 000 Euro.

Powinieneś zastanowić się, jakie formy pieniądza mogą utrzymać swoją siłę nabywczą w różnych scenariuszach gospodarczych i starać się uzyskać te formy pieniądza, niezależnie od tego, czy jest to oficjalna waluta rządowa, kryptowaluty czy tradycyjne formy pieniądza, w tym metale szlachetne, takie jak złoto, srebro lub platyna . Staraj się dywersyfikować swoje oszczędności. Trzymaj część oszczędności dobrze ukryte w domu na awaryjne sytuacje.

Krok 7: Zróżnicuj źródła dochodów

Podczas każdego kryzysu gospodarczego bezrobocie wzrasta, ponieważ przedsiębiorstwa borykają się ze spowolnieniem gospodarczym. Abyś mógł znaleźć się w najlepszej sytuacji, w jakiej można aby poradzić sobie z trudniejszymi warunkami ekonomicznymi, powinieneś już  teraz dążyć do zbudowania wielu, różnych źródeł dochodów, które pozwolą Ci złagodzić ewentualne konsekwencje utraty stałego źródła utrzymania. Zapewniam Cię, że o wiele trudniej myśli się o tym wtedy gdy np. już straci sie pracę. Zacznij od teraz.

Możesz to osiągnąć, uzyskując pracę w niepełnym wymiarze godzin lub zakładając mały biznes i prowadząc go po godzinach lub w weekendy. Zastanów się jakie posiadasz umiejętności aby tworzyć i dostarczać towary lub usługi. Pomyśl czy nie warto otworzyć jakiegoś małego biznesu online, który nie wymaga wielkiego nakładu finansowego.

Krok 8: Zawsze podnoś swoje umiejętności zawodowe

Już dawno minęły czasy gdy ludzie utrzymywali się do emerytury z jednego zestawu umiejętności, pracują w jednej firmie. W czasie kryzysu mogą upaść pewne branże a powstaną inne, całkiem nowe. Z pewnością nowe zawody, które mogą powstać będą w dużej mierze oparte o nowe technologie jak Informatyka, Internet Rzeczy czy 5G. Nie walcz ze zmianami tylko staraj się do nich dopasować.

Powinieneś za wszelką cenę inwestować w dywersyfikację swojego zestawu umiejętności zawodowych, co zapewni Ci większą elastyczność na rynku pracy i pozwoli na większą konkurencyjność. Dlatego za wszelką cenę zdobywaj nowe umiejętności i kompetencje. Każdy kryzys kiedyś mija a Ci, którzy potrafią się przystosować do nowego otoczenia są wygrani.

Już teraz zacznij szukać dobrych kursów i szkoleń np. poprzez Internet. Wiele szkoleń zapewnia wysoki poziom nauczania oraz certyfikuje uzyskane kompetencje. W poprzednim poradniku zaprezentowałem najbardziej poszukiwane kompetencje twarde i miękkie poszukiwane obecnie na rynku.

Krok 9: Stwórz listę wydatków miesięcznych

Na podstawie osiąganych dochodów wspólnie z rodziną stwórz listę wydatków miesięcznych ujmując: niezbędne płatności, ewentualny kredyt za mieszkanie, pożywienie, paliwo, drobne rozrywki. Nie zapominaj o oszczędnościach chociażby miały być niewielkie. Podzielcie kwoty przeznaczone na poszczególne wydatki i zróbcie wszystko aby przestrzegać tego reżimu finansowego. Ewentualne ponadplanowe oszczędności możecie wspólną decyzją przeznaczać na drobne przyjemności, które umilą Wam chwile w sytuacjach kryzysu. Nikt nie mówi, że w dobie kryzysu nie wolno pójść od czasu do czasu na rodzinną kolację do restauracji czy do kina.

Krok 10: Inwestuj, to będzie najlepszy czas

Kiedy rynki finansowe na świecie zadrżą w posadach, kiedy na łeb, na szyję spadną wskaźniki giełdowe a ludzie wpadną w panikę, jak zawsze chcąc wyprzedawać wszystko Ty możesz an tym skorzystać. Jeśli będziesz posiadał odpowiednią ilość zgromadzonych oszczędności możesz wykorzystać te ogromne spadki kupując np. akcje, obligacje, nieruchomości czy dzieła sztuki. naucz się odczytywać wskaźniki giełdowe różnych akcji i dóbr oraz analizuj je na przestrzeni historycznej. Obserwuj ceny nieruchomości. Czytaj ogłoszenia o wyprzedażach w Internecie. Pamiętaj, każdy kryzys kiedyś mija tak samo jak zawsze każdego ranka wstaje słońce.  

Krok 11: Rozwijaj i doskonal swoje umiejętności domowe

W czasach trudności ekonomicznych najlepiej być samowystarczalnym. Dlatego już teraz zacznij rozwijać swoje umiejętności domowe, które pozwolą Ci osiągnąć więcej za mniej pieniędzy. Zbierz przepisy na wytwarzanie pożywienia domowym sposobem, które w końcowym efekcie może być o wiele zdrowsze niż to kupowane w supermarkecie. Naucz się domowej produkcji pożywienia, w tym konserw czy weków. Ucz się w jaki sposób dokonywać drobnych napraw sprzętu domowego, własnych ubrań, hodowli zwierząt czy upraw warzyw w przydomowym ogródku. Rozejrzyj się wśród sąsiadów, może ktoś z nich posiada przy domu drzewa owocowe, z których nie korzysta.  Nie zapominaj, że pomysły na własne wynalazki czy formy domowej rozrywki, w tym gry i zabawy dla dzieci też mają ogromną wartość. Nie samym jedzeniem człowiek żyje.

Krok 12: Wzmacniaj swoje osobiste relacje

W czasach trudności gospodarczych bezrobocie i stres finansowy mogą prowadzić do poważnych problemów osobistych i społecznych wśród rodziny i przyjaciół. 

Od czasów prehistorycznych ludzie w trudnych sytuacjach żyli w grupach, samotnie będzie Ci ciężko. Wspieraj rodzinę i przyjaciół i oczekuj tego samego.

Powinieneś dążyć do zacieśnienia istniejących więzi z członkami rodziny i przyjaciółmi, poznawać nowych przyjaciół poprzez aktywność w lokalnych społecznościach np. poprzez wolontariat. Gdy Tobie nie będzie łatwo pamiętaj, że mogą wokół Ciebie być ludzie, którym będzie znacznie trudniej.

Krok 13: Odżywiaj się zdrowo, bądź sprawny fizycznie i śpij dobrze

Najgroźniejszym objawem społecznym każdego kryzysu jest stres. Jak wiemy to on jest przyczyną wielu chorób.

Ostatnie odkrycia w naukach medycznych wykazały, że zdrowe odżywianie, sprawność fizyczna i odpowiedni sen wysokiej jakości są jedną z głównych metod obrony przed różnymi formami stresu, niezależnie od tego, czy mają one charakter finansowy, umysłowy czy emocjonalny.

Pamiętaj, że Twój organizm to naczynie połączone. W zdrowym ciele może się znajdować zdrowy umysł, który właściwie reaguje na sytuacje zagrożenia i podpowiada Ci skuteczne rozwiązania w problemach.

Dlatego jedz dużo warzyw, najlepiej hodowanych w Naszym obszarze geograficznym, ogranicz ilość cukru, ćwicz regularnie np. w domu, wysypiaj się co pozwoli Ci znacząco ustrzec się takich zjawisk jak lęk i depresja.

Krok 14: Pamiętaj, że Ty to nie tylko ciało.

W czasach kryzysu i poczucia bezbronności ludzie instynktownie szukają źródeł, które są w stanie zapewnić nadzieję, mądrość i wygodę, pozwalając im sobie poradzić, a także stać się bardziej inspirowanymi i odpornymi.

Osobista praca duchowa, czy to za pośrednictwem formalnej religii, takiej jak chrześcijaństwo czy innych systemów wierzeń, może zapewnić ludziom poczucie własnego znaczenia i celu oraz może zainspirować ich do dążenia do osobistej doskonałości, a także do uzyskania głębokiej wiedzy i wskazówek które mogą pomóc w zarządzaniu przeciwnościami losu.

Dołączając do grup obejmujących podobne systemy przekonań, uzyskasz poczucie przynależności, społeczności i bezpieczeństwa w ramach jednolitego celu, który buduje kapitał społeczny i odporność społeczną.

Krok 15: Zrób sobie detoks informacyjny

Media generalnie wykorzystują wszelkie obawy i strach. To właśnie strach się sprzedaje. Gdy tylko przeczytasz lub usłyszysz, że nadchodzi katastrofa, będziesz potrzebować więcej informacji. Media będą nasycone kolejnymi opowieściami o przyszłości i mroku, aby zaspokoić Twoją niepewność, czego i tak nie zdołają uczynić.

Unikaj nadmiernej ilości informacji. Daruj sobie kolejne wskaźniki giełdowe czy perspektywy kolejnych wydarzeń. Nie spędzaj całego dnia słuchając ponurych informacji. Uwierz mi, nie warto.

Ale właśnie tego należy unikać. Zamiast tego opracuj plan dalszego rozwoju osobistego, bez względu na to, co dzieje się w gospodarce a ewentualny nadmiar wolnego czasu przeznacz na naukę i wspólne rozmowy z bliskimi.

„Zbyt dużo czasu poświęca się myśleniu o strachu przed następną recesją. Zamiast tego pomyśl o obfitości. Skup się na sobie i swoich bliskich. Ucz się, czytaj wartościowe książki, korzystaj ze szkoleń i kursów.

Krok 16: Zaangażuj się politycznie i społecznie

Aby zapewnić ochronę jednostek i szerszej społeczności przed najgorszym kryzysem, niezwykle ważne jest, aby obywatele odgrywali aktywną rolę w procesie politycznym, rozumiejąc, co dzieje się zarówno politycznie, jak i gospodarczo, i opowiadając się za dobrą polityką publiczną przed nadejściem, a także podczas kryzysu i tuż po nim.

Nie musisz dołączać do partii politycznej, aby zaangażować się politycznie, możesz pisać petycje do członków parlamentu, tworzyć nowe grupy podobnie myślących osób w obrębie społeczności lub w Internecie, formułować swoje poglądy i publikować je w formie pisemnej lub komunikować się bezpośrednio z publicznością, otwierając własny kanał video.

Bierz udział w wyborach, nie udawaj, że Ciebie to nie dotyczy. Namawiaj ludzi wokół siebie do aktywności społecznej i gospodarczej.

Podsumowanie

Najgorszą rzeczą jaką możesz zrobić widząc zbliżający się kryzys jest wpadanie w panikę i załamywanie rąk. Zamiast tego skoncentruj swój czas, wysiłek i energię na robieniu tego, co jest potrzebne do rozwoju osobistego, nabywania nowych umiejętności i kompetencji, zacieśniania relacji z bliskimi nawet jeśli gospodarka zmierza ku upadkowi.

Ostatecznie każda recesja będzie tylko tymczasowa. Możesz teraz podjąć decyzję o podjęciu kroków w celu osiągnięcia sukcesu, gdy się zakończy.

Jeśli spojrzysz na to, co wydarzyło się na giełdzie od czasu ostatniego krachu w 2008 roku, oczywiste jest, że kroki, które podejmiesz, przygotowując się teraz, przyniosą duże korzyści później. Zignoruj ​​nagłówki wiadomości i realizuj swoje plany!